PPL(A) licence training

Below you will find detailed information on the legal aspects of the PPL(A) licence training, as well as an overview of how that training is delivered in Westwings Poznań.

Legal framework

Flight crew licences in Poland are issued by the competent authority for the country, Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC), based on the EU legislation. The main regulation which applies to the flight crew licensing is Commission Regulation (EU) no. 1178/2011 and its Annex I, also known as Part-FCL.

Summary of requirements:
  • Theoretical training
  • Exams in 9 subjects
  • Minimum 45 hours of flight training
  • (including 10 hours solo)
  • Skills test - an exam in flight
  • Class 2 medical

Theoretical knowledge

There are 9 exams covering 9 subjects to be passed before a PPL(A) licence can be issued. In Poland the exams are held by ULC, in their headquarters in Warsaw and also in Chełm, jointly with the local vocational high school (PWSZ Chełm).

Theoretical knowledge training in Westwings Poznań is carried out concurrently with flying and mostly based on supervised self-study. Progress is monitored by an instructor, there are also internal progress tests. We use the well-known training resources by Pooley's, partly translated into Polish for the benefit of local students.

The most important requirements in terms of the chronological order of exams and flying are:
  • Air Law exam passed before the first solo (also: Class 2 medical at this stage)
  • Navigation, Communications and Meteorology exams passed before the first cross-country solo

Air Law

Prawo międzynarodowe: porozumienia i konwencje, Konwencja Chicagowska, załączniki ICAO, prawo krajowe

Operational Procedures

Przepisy ogólne, eksploatacja statków powietrznych, ograniczenia hałasu, pożar i dym, uskok wiatru, turbulencja w śladzie, sytuacje awaryjne, problemy techniczne.

Principles of Flight

Aerodynamika prędkości poddźwiękowych, przepływ powietrza, opór, wpływ ziemi, przeciągnięcie, stateczność, sterowność, wyważenie, śmigło, mechanika lotu.

Meteorology

Skład, budowa i podział pionowy atmosfery, temperatura, ciśnienie i gęstość powietrza, nastawianie wysokościomierzy, wiatr - pomiar i przyczyny powstawania.

Navigation

Układ słoneczny i ziemia, czas i konwersja, kierunki i odległość, magnetyzm i busola, mapy, trójkąt prędkości, nawigacja podczas lotu, podstawy radionawigacji.

Communications

Łączność VFR - definicje, procedury, informacja meteorologiczna, sytuacje awaryjne, niebezpieczne i naglące, propagacja VHF.

Human Performance and Limitations

Czynnik ludzki w lotnictwie, podstawy fizjologii, człowiek i środowisko, zdrowie i higiena, podstawy psychologii lotniczej, przetwarzanie informacji, błąd ludzki i wiarygodność, podejmowanie decyzji, zarządzanie w kokpicie.

Aircraft General

Konstrukcja płatowca, powierzchnie lotne i sterowe, hydraulika, podwozie, instalacja paliwowa, silnik tłokowy, instalacja elektryczna, oprzyrządowanie, systemy łączności.

Flight Performance and Planning

Masa i wyważenie, osiągi podczas startu, wznoszenia, przelotu i lądowania, planowanie lotu VFR - paliwo, AIP, NOTAM, meteo i plan lotu, monitorowanie lotu.

Szkolenie praktyczne

Minimalny wymiar szkolenia praktycznego to 45 godzin lotu, lepiej jednak nastawić się na 50-55 godzin. Opóźnienia i przerwy spowodowane złą pogodą lub względami osobistymi mogą ten wymiar jeszcze wydłużyć.

Etap 1 - podstawy

Przyszły pilot zaczyna szkolenie od początku, czyli od zaznajomienia się z samolotem na ziemi. Pierwsze lekcje w locie to ćwiczenia nr 4 i 6 z listy określonej przez EASA, czyli działanie układu sterowania i lot poziomy po prostej. Kandydat uczy się pod okiem instruktora, jaki wpływ na lot mają urządzenia sterujące samolotem, położenie samolotu i prędkość lotu. Następnie ćwiczy wznoszenie i zniżanie, zakręty, lot z minimalną prędkością oraz zapobieganie niepożądanym położeniom samolotu.

Etap 2 - starty i lądowania

W drugim etapie szkolenia pilot-uczeń wykonuje loty w kręgu nadlotniskowym, czyli powtarza starty i lądowania. Na tym etapie instruktor najpierw demonstruje start i lądowanie, potem pomaga wykonać je uczniowi, a następnie już tylko nadzoruje ucznia przy ich samodzielnym wykonywaniu. Kiedy pomoc instruktora nie jest potrzebna, pilot-uczeń jest gotowy na pierwszy lot samodzielny. Instruktor przeprowadza krótki briefing, po czym opuszcza samolot, a uczeń samodzielnie wykonuje lot po kręgu. Po pierwszym locie samodzielnym po kręgu mają miejsce kolejne.

Etap 3 - nawigacja

Po konsolidacji umiejętności w kręgu przychodzi czas na loty poza obręb lotniska. Najpierw z instruktorem, potem samodzielnie, pilot-uczeń wykonuje przeloty po trasach, prowadząc nawigację w oparciu o mapę, a także w coraz większym zakresie o nowoczesne urządzenia elektroniczne. Jeden z przelotów samodzielnych musi spełniać wymagania: długość trasy co najmniej 150 mil morskich (270 km) oraz pełne lądowania na dwóch lotniskach innych, niż lotnisko wylotu. Na sam koniec szkolenia ma miejsce próbny przelot profilu egzaminacyjnego.

Wykaz ćwiczeń do szkolenia praktycznego
(wg AMC1 FCL.210.A)

Ćwiczenie 1a: Zapoznanie z samolotem:
(A) charakterystyka samolotu;
(B) układ kokpitu;
(C) instalacje;
(D) listy kontrolne, procedury i systemy sterowania.

Ćwiczenie 1b: Procedury w sytuacjach awaryjnych:
(A) czynności w przypadku pożaru na ziemi i w powietrzu;
(B) pożar sinika, kabiny i instalacji elektrycznej;
(C) awaria instalacji;
(D) ćwiczenia w ewakuacji, lokalizacja oraz stosowanie wyposażenia i wyjść awaryjnych.

Ćwiczenie 2: Przygotowanie do lotu i czynności po locie:
(A) zezwolenie na wykonanie lotu i przyjęcie samolotu;
(B) dokumenty sprawności technicznej samolotu;
(C) wymagany sprzęt, mapy, itp.;
(D) czynności kontrolne na zewnątrz samolotu;
(E) czynności kontrolne wewnątrz samolotu;
(F) regulacja pasów, fotela lub panela sterownicy nożnej;
(G) uruchomienie, grzanie i kontrola parametrów pracy silnika;
(H) próba silnika;
(I) kontrola wyłączania instalacji samolotu i wyłączenie silnika;
(J) parkowanie, bezpieczeństwo i zabezpieczenie (np. kotwiczenie);
(K) wypełnianie formularza zezwolenia na wykonanie lotu i dokumentów sprawności technicznej samolotu.

Ćwiczenie 3: Lot zapoznawczy:
Wykonanie lotu.

Ćwiczenie 4: Działanie układu sterowania:
(A) działanie podstawowe w locie poziomym i w przechyleniu na skrzydło;
(B) efekt działania lotek i steru kierunku;
(C) wpływ:
   (a) prędkości lotu;
   (b) strumienia zaśmigłowego;
   (c) mocy;
   (d) klapek wyważających (trymerów);
   (e) klap;
   (f) innych elementów sterowania (jeśli są elementami wyposażenia).
(D) działanie:
   (a) regulatora składu mieszanki;
   (b) podgrzewania gaźnika;
   (c) ogrzewania lub wentylacji kabiny.

Ćwiczenie 5a: Kołowanie:
(A) czynności kontrolne przed kołowaniem;
(B) rozpoczęcie kołowania, kontrola prędkości i zatrzymanie;
(C) operowanie silnikiem;
(D) utrzymanie kierunku i wykonywanie zakrętów;
(E) zakręty w ograniczonej przestrzeni;
(F) procedura i warunki bezpieczeństwa na płaszczyźnie postojowej;
(G) wpływ wiatru i stosowanie układu sterowania;
(H) wpływ powierzchni ziemi;
(I) swoboda wychyleń steru kierunku;
(J) sygnały manewrowania;
(K) sprawdzenia przyrządów pokładowych;
(L) procedury kontroli ruchu lotniczego.
Ćwiczenie 5b: Sytuacje awaryjne:
Awaria hamulców i układu sterowania.

Ćwiczenie 6: Lot poziomy po prostej:
(A) na normalnej mocy przelotowej, osiągnięcie i utrzymanie lotu poziomego po prostej;
(B) lot na prędkościach maksymalnych;
(C) demonstracja stateczności statycznej;
(D) sterowanie pochyleniem, z użyciem trymera włącznie;
(E) równowaga poprzeczna, utrzymanie kierunku i równowagi, trymerowanie;
(F) przy wybranych prędkościach lotu (operowanie mocą silnika);
(G) podczas zmian prędkości i konfiguracji;
(H) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.

Ćwiczenie 7: Wznoszenie:
(A) przejście do lotu wznoszącego, utrzymanie normalnej i maksymalnej prędkości pionowego wznoszenia oraz wyprowadzanie do ustabilizowanego lotu poziomego;
(B) wyprowadzanie do ustabilizowanego lotu poziomego na wybranych wysokościach;
(C) wznoszenie w locie po trasie (wznoszenie podczas przelotu);
(D) wznoszenie z wypuszczonymi klapami;
(E) przejście do normalnego wznoszenia;
(F) maksymalny kąt wznoszenia;
(G) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.

Ćwiczenie 8: Zniżanie:
(A) przejście na zniżanie, lot ze zniżaniem i wyprowadzanie do lotu poziomego;
(B) wyprowadzanie do ustabilizowanego lotu poziomego na wybranych wysokościach;
(C) lot ślizgowy, zniżanie z użyciem napędu i ze stałą prędkością zniżania (z uwzględnieniem wpływu napędu i prędkości lotu włącznie);
(D) ślizg boczny, trawersowanie (na odpowiednich typach samolotów);
(E) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.

Ćwiczenie 9: Zakręty:
(A) wprowadzenie i utrzymanie zakrętów ze średnim przechyleniem;
(B) wyprowadzanie do lotu po prostej;
(C) błędy popełniane w zakręcie (np. w utrzymaniu prawidłowego pochylenia oraz równowagi w przechyleniu i odchyleniu);
(D) zakręty w locie wznoszącym;
(E) zakręty w locie opadającym;
(F) błędy popełniane w zakrętach (ześlizg i wyślizg na odpowiednich typach samolotów);
(G) zakręty z wyprowadzaniem na wybrane kursy, wykorzystanie żyroskopowych wskaźników kursu i busoli;
(H) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.

Ćwiczenie 10a: Lot na małej prędkości:
Uwaga: Celem ćwiczenia jest poprawa zdolności kandydata do rozpoznawania sytuacji niezamierzonego wykonywania lotu na minimalnych krytycznych zakresach prędkości i nauka utrzymania samolotu w równowadze podczas powrotu do lotu na normalnej prędkości.
(A) zachowanie warunków bezpieczeństwa;
(B) wprowadzenie do lotu na małej prędkości;
(C) lot z kontrolowanym zmniejszeniem prędkości aż do minimalnej krytycznej;
(D) użycie pełnej mocy przy właściwym położeniu i zachowaniu równowagi samolotu w celu uzyskania normalnej prędkości wznoszenia.

Ćwiczenie 10b: Przeciągnięcie:
(A) zachowanie warunków bezpieczeństwa;
(B) symptomy;
(C) rozpoznanie;
(D) przeciągnięcie w konfiguracji gładkiej samolotu i wyprowadzanie bez wykorzystania mocy i z wykorzystaniem mocy silnika;
(E) wyprowadzanie w fazie przepadnięcia skrzydła;
(F) lot z prędkością zbliżoną do prędkości przeciągnięcia w konfiguracji podejścia do lądowania i w konfiguracji do lądowania, z wykorzystaniem mocy i bez wykorzystania mocy silnika, oraz wyprowadzanie z początkowej fazy przeciągnięcia.

Ćwiczenie 11: Zapobieganie wejściu w korkociąg:
(A) zachowanie warunków bezpieczeństwa;
(B) przeciągnięcie i wyprowadzanie z początkowej fazy korkociągu (przeciągnięcie z nadmiernym przepadnięciem skrzydła, około 45°);
(C) rozpraszanie uwagi kandydata przez instruktora w trakcie przeciągnięcia.
Uwaga 1: W trakcie kursu powinno się przeprowadzić co najmniej dwie godziny lotu, w trakcie których kandydat nabywa umiejętność rozpoznawania okoliczności pilotowania samolotu w warunkach przeciągnięcia i zapobiegania wejściu w korkociąg.
Uwaga 2: Należy wziąć pod uwagę ograniczenia manewrowe, przestrzegać ograniczeń zawartych w instrukcji użytkowania w locie oraz uwzględniać obliczenia masy i wyważenia samolotu.

Ćwiczenie 12: Start i wznoszenie do pozycji z wiatrem:
(A) czynności kontrolne przed startem;
(B) start z wiatrem czołowym;
(C) zabezpieczenia stosowane w układzie podwozia z kółkiem przednim;
(D) start z wiatrem bocznym;
(E) ćwiczenie czynności podczas startu i po starcie;
(F) procedura/techniki startu z krótkiego pasa o miękkiej nawierzchni z obliczaniem osiągów samolotu włącznie;
(G) procedury ograniczania hałasu.

Ćwiczenie 13: Krąg nadlotniskowy, podejście do lądowania i lądowanie:
(A) procedury w kręgu nadlotniskowym, pozycja z wiatrem i po trzecim zakręcie;
(B) podejście do lądowania i lądowanie z wykorzystaniem mocy silnika;
(C) zabezpieczenia stosowane w układzie podwozia z kółkiem przednim;
(D) wpływ wiatru na prędkości podejścia i przyziemienia oraz zastosowanie klap;
(E) podejście do lądowania i lądowanie z wiatrem bocznym;
(F) lot ślizgowy ze stałą prędkością zniżania i lądowanie;
(G) procedury lub techniki startu z krótkiego pasa o miękkiej nawierzchni;
(H) podejście do lądowania i lądowanie bez klap;
(I) przyziemienie na trzy punkty (samoloty z kółkiem tylnym);
(J) nieudane podejście do lądowania i odejście na drugi krąg;
(K) procedury ograniczania hałasu.

Ćwiczenie 12/13: Sytuacje awaryjne:
(A) zaniechanie startu;
(B) awaria silnika po starcie;
(C) nieudane lądowanie i odejście na drugi krąg;
(D) nieudane podejście do lądowania.
Uwaga: Ze względów bezpieczeństwa konieczne jest, aby kandydaci szkolący się na samolotach z kółkiem przednim przed wylotem na samolotach z kółkiem tylnym, zostali przeszkoleni na dwusterze i odwrotnie.

Ćwiczenie 14: Pierwszy samodzielny lot:
(A) odprawa przed lotem prowadzona przez instruktora, obserwacja lotu i odprawa po locie;
Uwaga: Podczas lotów następujących bezpośrednio po samodzielnym locie po kręgu należy sprawdzić opanowanie:
(B) procedur wyjścia i ponownego wejścia w krąg nadlotniskowy;
(C) rejonu lotów, ograniczeń, czytania mapy;
(D) korzystania z pomocy radiowych w celu umożliwienia powrotu na lotnisko;
(E) zakrętów z wykorzystaniem busoli magnetycznej, błędów busoli.

Ćwiczenie 15: Głębokie zakręty:
(A) głębokie zakręty (45°) w locie poziomym i opadającym;
(B) przeciągnięcie w zakręcie i wyprowadzanie;
(C) wyprowadzanie z nietypowych położeń, w tym ze spirali nurkującej.

Ćwiczenie 16: Lądowanie przymusowe bez wykorzystania mocy silnika:

(A) procedura lądowania przymusowego;
(B) wybór miejsca lądowania, uwzględnienie zmiany planu;
(C) zasięg w locie ślizgowym;
(D) planowanie zniżania;
(E) pozycje kluczowe (decyzyjne);
(F) schładzanie silnika;
(G) czynności kontrolne w przypadku awarii silnika;
(H) stosowanie radia;
(I) pozycja po trzecim zakręcie;
(J) podejście końcowe;
(K) lądowanie;
(L) czynności po wylądowaniu.

Ćwiczenie 17: Lądowanie zapobiegawcze:

(A) pełna procedura poza lotniskiem do wysokości decyzji zaniechania lądowania;
(B) okoliczności wymagające lądowania zapobiegawczego;
(C) warunki w locie;
(D) wybór miejsca lądowania:
   (a) lotnisko użytkowane;
   (b) lotnisko nieużytkowane;
   (c) teren przygodny.
(E) krąg i podejście do lądowania;
(F) czynności po wylądowaniu.

Ćwiczenie 18a: Nawigacja:
(A) planowanie lotu:
   (a) prognoza pogody i pogoda rzeczywista;
   (b) wybór i przygotowanie mapy:
      (1) wybór trasy;
      (2) przestrzeń powietrzna kontrolowana;
      (3) strefy niebezpieczne, zakazane i ograniczone;
      (4) bezpieczne wysokości lotu.
   (c) obliczanie:
      (1) kursu/kursów magnetycznych oraz czasu/czasów poszczególnych odcinków w locie po trasie;
      (2) zużycia paliwa;
      (3) masy i wyważenia;
      (4) masy i osiągów.
   (d) informacja o locie:
      (1) NOTAM-y, itp.;
      (2) częstotliwości radiowe;
      (3) wybór lotnisk zapasowych.
   (e) dokumentacja samolotu;
   (f) zgłoszenie lotu:
      (1) procedury administracyjne przed lotem;
      (2) formularz planu lotu.
(B) odlot:
   (a) organizacja pracy w kokpicie;
   (b) procedury odlotowe:
      (1) nastawianie wysokościomierza;
      (2) współpraca z organami kontroli ruchu lotniczego w przestrzeni powietrznej kontrolowanej lub nadzorowanej;
      (3) procedura ustawiania kursu;
      (4) powiadomienie o przewidywanym czasie przylotu (ETA).
   (c) utrzymywanie wysokości i kursu;
   (d) korekta przewidywanego czasu przylotu (ETA) i kursu;
   (e) prowadzenie dziennika nawigacyjnego;
   (f) stosowanie radia;
   (g) wykorzystanie pomocy nawigacyjnych;
   (h) minimalne warunki meteorologiczne do kontynuowania lotu;
   (i) podejmowanie decyzji podczas lotu;
   (j) przelot przez przestrzeń powietrzną kontrolowaną lub nadzorowaną;
   (k) procedury odejścia z trasy w celu lądowania na lotnisku innym niż zaplanowane;
   (l) procedura na wypadek braku pewności co do rzeczywistej pozycji;
   (m) procedura na wypadek utraty orientacji geograficznej.
(C) procedura dolotowa i procedura wejścia w rejon lotniska:
   (a) współpraca z organami kontroli ruchu lotniczego w przestrzeni powietrznej kontrolowanej lub nadzorowanej;
   (b) nastawianie wysokościomierza;
   (c) wejście w krąg nadlotniskowy;
   (d) procedury w kręgu nadlotniskowym;
   (e) parkowanie;
   (f) zabezpieczenie samolotu;
   (g) tankowanie;
   (h) zamknięcie planu lotu, jeśli dotyczy;
   (i) procedury administracyjne po wykonaniu lotu.

Ćwiczenie 18b: Problemy nawigacyjne w lotach na małych wysokościach i w warunkach ograniczonej widzialności:
(A) czynności przed zniżaniem;
(B) zagrożenia (np. przeszkody lub teren);
(C) trudności w czytaniu mapy;
(D) wpływ wiatru i turbulencji;
(E) kontrolowanie położenia w płaszczyźnie pionowej (unikanie kontrolowanego zderzenia z ziemią);
(F) omijanie stref ograniczonego hałasu;
(G) wejście w krąg nadlotniskowy;
(H) krąg nadlotniskowy w niesprzyjających warunkach atmosferycznych i lądowanie.

Ćwiczenie 18c: Radionawigacja:
(A) stosowanie GNSS:
   (a) wybór punktów zwrotnych trasy;
   (b) wskazania DO lub OD i orientacja;
   (c) depesze z błędami.
(B) stosowanie radiolatarni ogólnokierunkowych VHF:
   (a) dostępność, AIP oraz częstotliwości;
   (b) wybór i identyfikacja;
   (c) selektor namiarów (OBS);
   (d) wskazania DO lub OD i orientacja;
   (e) wskaźnik odchylenia od kursu (CDI);
   (f) określanie radialu;
   (g) przechwytywanie i utrzymanie radialu (lot po radial);
   (h) przelot nad stacją VOR;
   (i) określenie pozycji na podstawie namiarów z dwóch stacji VOR.
(C) stosowanie wyposażenia ADF: NDB:
   (a) dostępność, AIP oraz częstotliwości;
   (b) wybór i identyfikacja;
   (c) orientacja w stosunku do radiolatarni;
   (d) naprowadzanie.
(D) stosowanie VHF/DF:
   (a) dostępność, AIP oraz częstotliwości;
   (b) procedury radiotelefoniczne oraz współpraca z organami kontroli ruchu lotniczego;
   (c) uzyskanie namiaru QDM i naprowadzanie.
(E) zastosowanie radaru trasowego lub lotniskowego:
   (a) dostępność oraz AIP;
   (b) procedury i współpraca z organami kontroli ruchu lotniczego;
   (c) zakres odpowiedzialności pilota;
   (d) wtórny radar dozorowania:
      (1) transpondery;
      (2) wybór (nastawianie) kodów;
      (3) zapytanie i odpowiedź.
(F) stosowanie DME:
   (a) wybór i identyfikacja stacji;
   (b) tryby pracy, odległość, prędkość podróżna i czas dolotu do stacji.

Ćwiczenie 19: Podstawy lotu według wskazań przyrządów:
(A) wrażenia fizjologiczne;
(B) interpretacja wskazań: położenie przestrzenne w locie według wskazań przyrządów;
(C) ograniczenia przyrządów;
(D) podstawowe manewry:
   (a) lot poziomy po prostej przy różnych prędkościach i konfiguracjach;
   (b) wznoszenie i zniżanie;
   (c) zakręty ze standardową prędkością kątową, wznoszenie i zniżanie, wyprowadzanie na wybrane kursy;
   (d) wyprowadzanie z zakrętów w locie wznoszącym i opadającym.